Trao đổi thông tin bằng mã Morse được ưa chuộng ở một số môi trường yêu cầu tính bảo mật cao như hàng không vũ trụ hay quân đội. Thế nhưng, với sự ra đời lần lượt của các phương tiện giao tiếp hiện đại, thông tin tư liệu về mã Morse cũng trở nên hạn chế và thuật ngữ này đôi khi khá xa lạ với một số người dùng. Tiếp theo đây, ta sẽ tìm hiểu chi tiết về bản chất mã morse là gì cũng như cách hoạt động của loại mật mã này.
Mã morse là gì?
Về câu hỏi mã morse là gì? Thực chất, mã morse là một hệ thống mã hóa văn bản dưới dạng dãy kí tự gồm các dấu gạch ngang và dấu chấm. Mã Morse được công bố lần đầu tiên vào năm 1837 bởi Samuel Finley Breese Morse – một họa sĩ người Mỹ và cũng là người đồng sáng lập mã. Vì nhận thông báo vợ mất từ người đưa tin bằng ngựa quá trễ, ông đã cải tiến phương thức liên lạc bằng truyền tín hiệu điện tử, dưới sự cộng tác của trợ lí Alfred Vail.
Vào những năm 1870 – 1967, mã morse được ứng dụng phổ biến trong thông tin điện báo. Đến nay, dù công nghệ internet đã phát triển vượt bậc, việc giao tiếp đã trở nên dễ dàng hơn nhưng mã morse vẫn đóng vai trò quan trọng trong các tình huống khẩn cấp và được triển khai giảng dạy trong các khóa học kỹ năng sống, phục vụ chủ yếu cho các chuyến du lịch thám hiểm.
Quy tắc dùng mã Morse
Mã morse không phân biệt chữ hoa, chữ thường và có thể mã hóa 26 chữ cái tiếng Anh, chữ số Ả Rập và một số kí tự đặc biệt khác. Giống như một hình thức ngôn ngữ, bạn cũng phải dành thời gian học tập và thực hành mã liên tục để có thể vận dụng hiệu quả. Ngoài bảng mã Morse quốc tế thường dùng, bạn có thể tham khảo bảng Morse đã mã hóa các kí tự tiếng Việt và dấu dưới đây. Việc tìm hiểu đôi chút về quy tắc mã morse là gì sẽ giúp ích được cho bạn trong một số trường hợp cần thiết.
Để bắt đầu đọc hiểu và giải mã mã Morse, bạn cần chú ý các quy tắc sau:
- Một dấu (.) tương đương với 1 đơn vị thời gian.
- Một dấu (-) tương đương với 3 đơn vị thời gian.
- Khoảng cách giữa các từ là 7 đơn vị thời gian trong khi khoảng cách giữa các chữ cái trong một từ là 3 đơn vị thời gian và giữa các phần trong cùng 1 chữ cái là 1 đơn vị thời gian.
- Các chữ cái tiếng Anh được dùng thường xuyên sẽ ưu tiên mã hóa ngắn hơn.
Cách ghi nhớ mã morse nhanh nhất
Học ý nghĩa kí hiệu
Trước hết, bạn cần nắm rõ quy tắc dit-dah như sau:
- Dấu gạch ngang: /dah/, phát âm “a” ngắn.
- Dấu chấm: /dits/, phát âm “i” ngắn và âm “t” câm.
Bạn hãy sử dụng bảng chữ cái Morse, nhận diện từng chữ cái và số với nguyên tắc dit-dah vừa học.
Luyện phát âm
- Tập phát âm dit-dah với âm dah dài gấp 3 âm dit. Bạn nên chú ý phân tách khoảng cách ký tự và từ thật kĩ trong lúc đọc.
- Liên kết chuỗi ký hiệu, liên kết từ để ghi nhớ sâu hơn. Ví dụ, “M” trong Morse tương ứng với từ “Mailman” (Người đưa thư) hay “G” trong Morse ứng với từ “Gingerbread” (Bánh mì gừng).
Thực hành ghép kí tự
- Bạn bắt đầu ghép từ và chữ cái đơn giản nhất. Ví dụ chữ “M” là 2 âm dah, “E” là 1 âm dit. Vậy kí hiệu Morse: “Me” (Tôi) = (- – •). Sau đó, bạn làm quen với một vài kí hiệu dùng khi khẩn cấp như “SOS” ( • • • – – – • • • ) hay “CDQ” = (-•-• – • • – – – •).
- Sau đó, bạn tìm các file nghe mã Morse và điều chỉnh tốc độ chậm để dần quen với nhịp điệu mã. American Radio Relay League hay Morse Code Teacher là hai nguồn nghe uy tín mà bạn có thể sử dụng để thực hành ở mức độ cơ bản.
Tập dịch và lưu từ vựng
- Bạn dịch những câu ngắn hoặc có thể ưu tiên sang dịch sách có lời thoại đơn giản như cuốn Fun With Dick And Jane.
- Chọn lọc những từ cần thiết, tự mã hóa và giải mã để buộc bản thân ghi nhớ và thành thạo mã Morse.
Cách truyền thông tin mã morse
Sau quá trình luyện tập, bạn có thể rủ hội bạn cùng chơi đố mã Morse trong các buổi tụ tập, liên hoan hay đơn giản là tạo minigame trong buổi team building với đồng nghiệp. Một khi đã nắm vững kiến thức mã Morse thì việc thực hiện các bước tạo thông tin mã hay giải mã giờ đây đã dễ dàng hơn rất nhiều.
- Bước 1: Chuẩn bị giấy và bút, sau đó ghi rõ từ bạn muốn giải mã Morse.
- Bước 2: Tra ký tự Morse và liên kết kí tự để tạo từ có nghĩa.
- Bước 3: Gửi thông điệp bằng giấy hoặc âm thanh cho người nhận.
Tạm kết
Hi vọng những thông tin trong bài viết sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về mã Morse là gì. Học Morse dễ khiến bạn chán nản vì đòi hỏi tính quyết tâm và tập trung cực kì cao độ. Dù vậy, điều đó không còn là vấn đề khi bạn nhận thấy tầm quan trọng của loại mật mã này và thực sự nghiêm túc nghiên cứu nó. Để thuận tiện trong lúc học, bạn có thể tra cứu mã trên một số ứng dụng như Morse Code Translator, Morse Code hoặc Morse Chat. Chúc bạn thành công.
Xem thêm:
- Mã SWIFT là gì? Ý nghĩa và cách thức hoạt động của mã SWIFT
- CVV là gì? Làm sao để bảo vệ CVV trên thẻ?